Spomen-kompleks „Sloboda“, nakon deceniju od podnošenja prve inicijative, početkom ove godine proglašen je od strane Uprave za zaštitu kulturnih dobara za kulturno dobro od nacionalnog značaja.
Ovo jedinstveno arhitektonsko zdanje, djelo jednog od najznačajnijih arhitekata 20. vijeka Bogdana Bogdanovića, u godinama pred nama očekuje proces valorizacije.
Za tu svrhu je Kapitalnim budžetom države za 2023. godinu opredijeljeno 300.000 eura.
“Inicijativu za dobijanje statusa kulturnog dobra Uprava za zaštitu kulturnih dobara je uzela u razmatranje još 2013. godine i evo čekali smo punih deset godina da dobijemo ovo rješenje. Posebno bih se zahvalila direktorici Uprave Maji Ćetković, koja je od skoro na čelu na institucije koja je ovaj proces ubrzala. Dodjelom statusa kulturnog dobra, država ima pravo i obavezu da vodi dalju brigu o ovom značajnom spomeniku, a sam spomenik je dobio na značaju i vrijednosti”, kazala je gostujući u emisiji “Srijedom aktuelno”, direktorica Polimskog muzeja Violeta Folić.
Ona je istakla da ovo, na neki način, garantuje održivost spomenika, tj. kompleksa spomenika.
“Samim tim, otvaraju nam se mogućnosti da od Ministarstva kulture dobijamo godišnje i određena sredstva kroz “Program zaštite i očuvanja kulturne baštine”, gdje svakako prednost imaju pokretna i nepokretna baština sa statusom kulturnog dobra”, pojasnila je Folić.
Glavni gradski arhitekta Sonja Vuković, saopštila je da spomen-kompleks podrazumijeva ne samo spomenik, već i urbanističko rješenje oko spomenika.
“Spomen-kompleks “Sloboda” ima jedno upečatljivo mjesto u gradu. Sami položaj, vidici, prirodno okruženje – sve to je veoma značajno. Spomenik sam po sebi nije jedinica za sebe nego se sastoji iz više urbanističnih elemenata međusobno ukompovanih tako da predstavlja jednu urbanističku cjelinu. Veoma značajan korak je proglašenje Jasikovca kulturnog dobra od nacionalnog značaja. Sad slijede zakonski obavezujući postupci. Jedan od prvih postupaka je konkurs za uređenje terena, ne samo spomenika, nego uređenja i zaštite okruženja jer spomenik sam po sebi ne može da živi, on onako, sa onog položaja gleda na čitav grad i sve je to potrebno zaštititi. U zadnjih nekoliko godina, bez obzira na neke aktivnosti koje su obavaljene na sanaciji, uočena su neka degradiranja u rubnim zonama, tako da je ovo baš dobar potez i prvi korak”, kazala je Vuković.
Najavila je da će pomenuti konkurs da obavi Služba državnog arhitekte u saradnji sa Opštinom Berane i Polimskim muzejom i da će vjerovatno trajati do sredine ove godine.
“Inače, objavljivanje konkursa je neki zakonski postupak koji traje od četiri do pet mjeseci. Nakon toga ide izrada glavnog projekta, pa tek onda prave aktivnosti na terenu a uslov svih uslova je da se sve to odradi do kraja godine kako bismo povukli sredstva koja su kapitalnim budžetom namjenski već predviđena za to”, istakla je Vuković.
Spomenik na Jasikovcu djelo je poznatog arhitekte Bogdana Bogdanovića i predstavlja simbol borbe za oslobođenje koja se vodila u ovom kraju tokom balkanskih, Prvog i Drugog svjetskog rata, a podignut je na mjestu gdje su 17. jula 1941. godine italijanski okupatori strijeljali beranske rodoljube
Na brdu Jasikovac, na samo kilometar od centra grada, 1977. godine podignut je jedinstven spomenik na području Crne Gore.
“Spomen-kompleks na Jasikovcu čine spomenik Slobode visok 18 metara. U obliku je kupe i podsjeća na fišek ili zrno metka. Oko kupe je poređano četrdeset velikih blokova poliranog granita na kojima se nalaze natpisi i ornamenti, uklesano je dvjesta pedeset kvadratnih metara ornamentike i ispisano 10.000 slova, koja govore o istoriji ovog kraja”, priča Folić.
Ona je naglasila da se površina spomen kompleksa prostire na 24 hektara i daje mogućnost da se uređenjem ovog prostora memorijalni spomen kompleks sa parkovskom površinom pretvori u centar kulturnog života grada.
“Tokom 2015. godine izvršena je konzervacija i restauracija spomen-kompleksa. Stručnjaci Polimskog muzeja su očistili sve partije spomenika – kupasti dio, četrdeset stećaka, hodne staze, amfiteatar. Poslije čišćenja, sve kamene površine su adekvatnim mjerama zaštićene od daljeg propadanja i vraćen mu je prvobitni sjaj”, zaključila je Folić.
Andrija Turčinović, Snežana Milić
BEZ SAGLASNOSTI REDAKCIJE ZABRANJENO JE PREUZIMANJE SADRŽAJA SA WEB PORTALA RADIJA BERANE
