Udruženje podstanara Crne Gore izražava duboku zabrinutost zbog pogubnog trenda u politici stanovanja koji se manifestuje kroz projekte koji nijesu osmišljeni kao socijalna politika stanovanja, već kao tržišne investicije.
Projekti poput „Gradski stan“ u Podgorici i „Velje brdo“ se najavljuju od strane države i opštine, ali im nedostaje socijalna komponenta.
“Stanovi se grade ili nude po tržišnim, komercijalnim cijenama, umjesto da ostanu u vlasništvu države/opštine i budu dostupni za socijalno najugroženije građane. Nedostaje dugoročna strategija kojom bi se formirao državni ili opštinski stambeni fond kojim bi bila zagarantovana stalna dostupnost stanova za sve ugrožene grupe”, navode u saopštenju.
Dodaju da izostanak socijalne politike stanovanja u ovakvim projektima nije slučajan, iako Crna Gora teži članstvu u Evropskoj uniji, u kojoj su politike socijalnog stanovanja razvijene i utemeljene kao dio standarda zaštite ljudskih prava.
U EU se, podsjećaju u mnogim zemljama značajan dio stambenog fonda održava u javnom ili neprofitnom vlasništvu sa jasnim kriterijumima dodjele za društveno i ekonomski najugroženije.
Najavljeni stanovi u režiji države i opštine trenutno ne obezbjeđuju trajno vlasništvo nad fondom koji bi bio dostupan socijalno najugroženima, već su uglavnom tržišni stanovi koji se eventualno prodaju ili iznajmljuju po tržišnim uslovima, što ne rješava pitanje pristupačnosti za one koji ne mogu platiti tržišnu cijenu.
“Naši zahtjevi nadležnima su da se projekti Gradski stan i Velje brdo preprave u takvom obliku da dio stanova ostane u vlasništvu države ili opštine, sa obaveznim namjenama za socijalne kategorije građana. Da se jasno definišu kriterijumi socijalnog stanovanja u svakoj javnoj intervenciji u stanogradnji – ko je ciljna grupa, kolika kirija, kako se dodjeljuju stanovi, koliko dugo ostaju u vlasništvu javne institucije. Da se usvoje zakonodavne mjere koje garantuju da budući projekti ne budu samo tržišne inicijative, već da imaju jasnu socijalnu dimenziju (neprofitni stanovi, subvencije za najugroženije, javna-vlasnička kontrola). Da Vlada Crne Gore i lokalne samouprave prilikom najava stanogradnje uvijek uključe građane i podstanare u javne konsultacije, kako bi se osiguralo da projekti odgovaraju potrebama onih koji su najviše pogođeni nedostatkom pristupačnog stanovanja”, navode u Udruženju.
Naglašavaju da Crna Gora ne smije dozvoliti da se stanogradnja pretvori samo u izvor profita ili geografske ekspanzije, dok socijalno najugroženiji građani ostaju bez pristupa sigurnom i priuštivom domu.
“Zahtijevamo da politika stanovanja bude stvarno socijalna – da se formira javni stambeni fond, da stanovi ostanu u vlasništvu javnih institucija, te da se podsticaji i projekti razvijaju u skladu sa standardima Evropske unije. Stanovanje je pravo, ne roba. Crna Gora mora pokazati da razumije i poštuje to pravo”, navode u saopštenju Udruženja podstanara.
